Razgovori 'šestorke' na Bliskom istoku: Formira se arapska Zaljevska unija?

RIYADH - Zaljevska unija, o kojoj su se u ponedjeljak u Riyadhu konferirali vladari šestorih petrodolarskih monarhija na arapskoj obali Perzijskog/Arapskog zaljeva, samo bi na prvi pogled bila pandan Europskoj uniji zapadnih postliberalnih demokracija - a zapravo više sliči na NATO u prvoj svojoj verziji, odnosno na autohtonu verziju Bagdadskog pakta blage uspomene (ako ga u nas još tko pamti).

Okvir za intervencije

Nije razlika samo u tipu vlasti, koji je oko Zaljeva i dalje u biti srednjevjekovni i kad je tehnološki na razini Zapada a financijski i nadmoćan. Razlika je i u okruženju, koje je u prosincu navelo saudijskog kralja Abdullaha (87), i predvodnika vahabitskoga (bosanski: vehabijskog) sunitskog islama, da pozove na okup susjedne sunitske monarhe. Naime, dok je glavni motiv EU spriječiti još jedan evropski rat sa svjetskim konsekvencijama, glavni motiv Zaljevske unije bio bi održavanje postojećih režima. Abdullah je sultanima i emirima koje je okupio objasnio da su okruženi s iranske strane šijitskom plimom (koja je iznutra ugrozila sunitskog vladara u Bahreinu, koja je dominantna u Jemenu), a s arapske nemirima i revolucijama. Unija bi, zapravo, prvo morala poslužiti kao okvir za buduće intervencije poput one lanjske, kad je saudijska vojska spašavala Al-Halifi prijestolje u Bahreinu. Uostalom, ima analitičara, poput Theodora Krasika u Dubaiju, koji tvrde da je Bahrein već de facto saudijska pokrajina, njezin Hong Kong - slobodna zona za međunarodnu trgovinu. Zato bahreinska oporba već zahtijeva referendum protiv Unije.

Saudijski imperijalizam

Uklapanje Kuvajta, Omana, UAE i Katara zaokružilo bi projekt i oduzelo mu, na prvi pogled, dojam da je posrijedi saudijska imperijalistička akcija. Ipak, i kad bi Zaljevska Unija bila pandan EU - svejedno bi uloga Saudijske Arabije u njoj bila veća nego Njemačke u EU. Ali ako je usporedimo s NATO-m - da, bila bi presudna kao američka u Sjevernoatlantskom paktu. S bitnom razlikom: ondje su USA neosporni prvak, a u Zaljevu bi se i Washington nadvirivao kao kameni gost.