Svetica

Svetica je, formalno, ženska osoba koju je neka kršćanska crkva proglasila svetom, dok je kolokvijalno to osoba besprijekorne dobrote i strpljenja (“prava je svetica”). Ima ih i koje se samo grade takvima (“što se praviš sveticom?”), dok su zapravo nešto drugo. Početak štovanja svetih u kršćanstvu treba tražiti u poštovanju koje su prvi kršćani imali za svoje mučenike, poginule u svjedočenju vjere. Već u 2. stoljeću je tako slavljen Polikarp, biskup u Smirni, umoren kao starac jer se nije htio odreći vjere. Dan njegove smrti bilježili su vjernici kao hemera genethlios, dan rođenja, jer su vjerovali da je smrt istodobno rođendan, dies natalis, za život vječni, za “dan koji nema zalaza”.

Sveti su, u početku, bili svi koji su umrli u vjeri i za vjeru, a zatim se taj naziv uvriježio za one koji su se posebno istaknuli u tome: mučenike te ine koji su vjeru svjedočili “na junački način”.

Crkva u svecu slavi ne njega, nego samog Boga, jer je svetost, tvrdi sv. Pavao iz Tarza, od Boga, a ne od čovjeka. On je prvi i definirao taj pojam: u 2. poslanici Korinćanima on svjetuje kršćane da djeluju “prema svetosti koja dolazi od Boga, a ne od mudrosti puti”. Po katoličkoj definiciji, svetost je milost Božja koja djeluje u ljudskim bićima i kroz njih.

“Svetica” je u hrvatskome, kao i “svetac”, imenica izvedena iz pridjeva “svet”, u praslavenskome “svet'” baltoslavenskog podrijetla (u litavskome: “šventas”, u pruskome “swenta”), iz indoevropske osnove “kwen-” (svetkovati, slaviti), za koju Gluhak pretpostavlja da je iz “*keu-” (svijetliti, sjajan).